Urodzony w 1942 w Praszce, od najmłodszych lat mieszkał w Chorzowie. Od początku lat 1960-tych, działał w Katowickim Towarzystwie Fotograficznym, a w 1973 został członkiem ZPAF. Angażując się w działalność dydaktyczną w dziedzinie fotografii w 1997 ukończył studia na ASP w Poznaniu i kontynuował karierę akademicką. Od 2004 prowadzi zajęcia w stopniu profesora sztuk plastycznych na ASP w Katowicach i Gdańsku.
Od 1966 stale wykorzystuje charakterystyczne motywy, którym nadaje wyrazistą formę i symboliczne odniesienia. Tak jest z cyklem Wizerunki, gdzie używa korpusu krawieckiego manekina, na którym ustawia stare fotografie portretowe w różnych aranżacjach. Autor wydaje się tu pytać na ile przekaz fotograficzny przybliża nam przeszłość, czy też raczej powiększa do niej dystans. On sam zdeklarował: „uważam fotografie za wielką próżność naszych czasów”. Przekonanie to potwierdził poprzez cykl Puszka Pandory z połowy lat 1980-tych, gdzie z częściowo otwartych puszek konserw wystają stare zdjęcia portretowe oraz inne obrazy reprezentujące dawną i obecną kulturę masową.
Sprowadzanie postaci do symbolicznej formy występuje w dziełach Waldemara Jamy i na inny sposób. W końcu lat 1990-tych wykorzystywał fotografie modelek, aby w jednym z cykli ukazywać ich nagie ciała jakby poprzez „pancerz” z przejrzystej masy. W innych pracach na ciała nanoszone było logo producentów samochodów, albo ukazywały się one „uwięzione” w klatce błony fotograficznej. Dodatkowo przestrzeń tych kompozycji fotograficznych bywała porządkowana przez regularne figury geometryczne. Autor, w poszukiwaniu syntetycznego przekazu, niejednokrotnie stosuje nawarstwienia i przenikania kilku obrazów, jak w cyklu Podróże. Podobnie było z rejestracją częściowego zaćmienia słońca w 1975, której w 1981 nadał formę piktogramów o uniwersalnym przesłaniu czy z fotografiami rejestrującymi ruch gwiazd i księżyca.
Odrębną grupą prac Waldemara Jamy – jak zwykle układanych w tematyczne cykle – są dokumentację zjawisk w przestrzeni publicznej. Należy tu cykl Fantomy, realizowany przez wiele lat, gdzie fotografował napotykane figury strachów polnych. Jest tu analogia do jego własnych konstrukcji z manekinami poprzez refleksję nad przemijalnością i możliwością tworzenia nowych sensów z zachowanych resztek. Taka motywacja obecna jest też w fotografiach rejestrujących wizerunki polityków znajdywane na plakatach rozwieszanych podczas kampanii wyborczych. Waldemar Jama dokumentował ich podniszczone pozostałości, co przewrotnie przypomina o iluzoryczności obietnic i bezwzględnej rywalizacji obecnej w codzienności. Podobnie dobitną diagnozę zawiera jego cykl Gry wojenne (2001-2005), gdzie inscenizował bitwy przy użyciu miniaturowych modeli żołnierzyków oraz innych akcesoriów. To, co jest grą, może się jednak łatwo zmienić w katastrofalny rezultat, jak to pokazuje inny cykl tego autora (powstający od 1981) złożony z dokumentacji pozostałości po hitlerowskim obozie zagłady Auschwitz.
Zasadniczo jednak Waldemar Jama swoje tematy znajduje na poboczu wielkich wydarzeń. Obrazuje to dobitnie cykl Peryferia, gdzie rejestrował najbliższe gruntu partie słupów ogłoszeniowych. To miejsca, które zazwyczaj omija uwaga przechodniów, a gdzie kumulują się marginesy i resztki różnych warstw ogłoszeń. Podobnie jak w przypadku rejestracji starych plakatów wyborczych, pierwotny sens – obliczony na potrzeby chwili – ulega tu degradacji, a jego materialne podłoże zaczyna żyć własnym życiem, dając podstawę dla innych egzystencjalnych refleksji. Podstawę dla takich refleksji Waldemar Jama znalazł też w formach metalowych kotew zabezpieczających stabilność budynków przed wstrząsami powodowanymi na Górnym Śląsku przez szkody górnicze. Ich koliste zakończenia wywołały u artysty skojarzenia z symbolami słońca czy też z archaicznymi przedstawieniami kół rydwanu boga słońca Heliosa. Stąd też nazwa cyklu Śląskie rydwany. Na tych fotografiach szare i ubogie ściany budowli łączą się z równie prozaicznymi elementami metalowych zabezpieczeń, ale wyobraźnia autora jak zawsze pozwala mu dostrzegać to, co stale utrzymuje nas ponad poziomem degradujących się przedmiotów.
dr Adam Sobota
GALERIA
 |
 |
 |
 |
 |
 |
ZAPOWIEDŹ - WALDEMAR JAMA